Την 17ην Ιουλίου 1723, πρό τριακοσίων ετών, ενεγράφη στο ληξιαρχείον του χωριού Kirkcaldy της Σκωτίας το όνομα του Adam Smith. Η ακριβής ημερομηνία γεννήσεώς του είναι άγνωστη, διότι εγεννήθη μετά τον θάνατο του πατέρα του, και η εγγραφή θεωρείται ως γενέθλιος ημερομηνία. Την μόρφωσή του ανέλαβε η μητέρα του και στο αυστηρό σκωτικό, καθολικό περιβάλλον μεγάλωσε και μορφώθηκε ο Adam Smith. Μικρό παιδάκι, μεταβαίνοντας από την οικία στο σχολείο , επισκεπτόταν ένα εργοστάσιο καρφιτσών, το περίφημο pin factory, το οποίο θα τον επηρέαση τόσο στην περιγραφή του καταμερισμού των έργων , που θα μας την παρουσιάση στο πρώτο κεφάλαιο του πρώτου βιβλίου του Wealth of Nations. Είναι η πηγή του πλούτου η εργασία. Θα φοιτήση ο Smith στα ονομαστά σκωτικά πανεπιστήμια, τα οποία έχουν αναγνωρισθή κατά τον 18ον αιώνα ως τα καλύτερα της Ευρώπης. Είναι η εποχή του Schottish Enlightenment , που θα αναδείξη τα καλύτερα μυαλά που εγνώρισε η Σκωτία μέχρι σήμερα σε όλες τις επιστήμες.
Καθηγητής της Ηθικής Φιλοσοφίας και Λογικής στην Οξφόρδη, θα διακόψη την διδασκαλία , όταν ο δούξ του Buccleugh θα τον αναγκάση να συνοδεύση τον υιόν του σε μία περιοδεία στην Ευρώπη. Εκεί θα αναδειχθή το ήθος του Smith: Την εποχή εκείνη οι φοιτητές προκατέβαλαν τα δίδακτρα όλης της χρονιάς και ο Smith είπε ότι θα επιστρέψη τα υπόλοιπα δίδακτρα, διότι δεν ολοκληρώθηκε η χρονιά. Τότε οι φοιτητές του είπαν ότι δεν δεχόμεθα επιστροφή των υπολοίπων διδάκτρων, διότι διδαχθήκαμε από τον Smith περισσότερα από όσο έπρεπε.
Mετά την περιοδεία του στην ηπειρωτική Ευρώπη, όπου συναντήθηκε με τους Γάλλους εγκυκλοπαιδιστές, και στην Γενεύη είδε την καρέκλα του J. J. Rousseau, όπου εδίδασκε, επέστρεψε στην Σκωτία, όπου συνέγραψε τα πολυφρόντιδα έργα του.
Προέβαλε την στωικής αντιλήψεως θεωρία περί της αοράτου χειρός στο σύγγραμμά του περί της Αστρονομίας , όπως οι απλανείς αστέρες και το διάστημα ευρίσκονται σε μία ισορροπία,χωρίς κρατική παρέμβαση, έτσι μπορεί να λειτουργή η αγορά. Αυτονόμησε την οικονομική επιστήμη από την ηθική φιλοσοφία και εισήγαγε την περί εργασίας αξίας του αγαθού θεωρία. Συστηματοποίησε τους κανόνες -τέσσερεις αρχές – της φορολογίας για ένα δίκαιο φορολογικό σύστημα και κυρίως μας υπενθύμισε ότι το κράτος είναι παρόν, δεν είναι ένα κράτος-νυκτοφύλακας.
Σήμερα, που γίνεται και πάλι λόγος για ιδιωτικά ή και μη κρατικά ΑΕΙ, ο λόγος του είναι επίκαιρος. Η εκπαίδευση των πολιτών , η παιδεία τους είναι κρατική μέριμνα. Συνέδεσε την οικονομική ανάπτυξη με την εκπαίδευση.
Ένα πρόβλημα που έθεσε στο τρίτο κεφάλαιο του πρώτου βιβλίου του Wealth of Νations , το οποίον δεν έλυσε, είναι το λεγόμενο “παράδοξον της αξίας”, the paradox of value, που ως τεταρτοετής φοιτητής στην ΑΣΟΕΕ , μου άρεσε πάντα να το ακούω: Ο αδάμας και το ύδωρ. Γιατί ο αδάμας έχει μεγάλη ανταλλακτική αξία και το ύδωρ μεγάλη αξία χρήσεως? Το έλυσε το πρόβλημα τον 19ον αιώνα η οριακή επανάσταση με την Αυστριακή Σχολή.
Τίποτε δεν αγάπησε περισσότερο όσον τα ψαροχώρια της Σκωτίας. Όσοι έχετε επισκεφθή την Σκωτία-εγώ δεν είμαι μεταξύ αυτών-, θα επιβεβαιώσετε την αγάπη του για την ύπαιθρο της Σκωτίας. Πιστός στην μητέρα του, παντρεύτηκε μεγάλος μία εξαδέλφη του. Πεθαίνοντας, διέταξε να καούν τα βιβλία του. Αρκετά εσώθησαν και από εκεί μελετούμε τις πηγές του. Απεβίωσε το 1790. Στην Γλασκώβη ίσταται ο ανδριάς του ενώπιον του πανεπιστημίου. Υπήρξε ένας αξιόλογος άνδρας.
Με τον διάδοχό του στην Adam Smith Chair στην Γλασκώβη , αοίδιμον πλέον Professor Andrew Skinner, εκδότη και σχολιαστή των έργων του, έχω κατ΄επανάληψιν συζητήσει και αλληλογραφήσει για τις αρχαιοελληνικές καταβολές του Smith.
Παραμένει ο Smith πάντα επίκαιρος για να μας υπενθυμίζη τα όρια της ελεύθερης αγοράς και της ασυδοσίας που αυτή πιθανόν να φέρη.
