Ένα άρθρο με τίτλο: “Αθήνα: Όταν η πρωτεύουσα αγάπησε το τσιμέντο” δημοσιεύτηκε στις 25.8.2023 στην εφημερίδα “Καθημερινή” από την Μάρω Βασιλειάδου και αναφέρεται στο αρχείο της «Εργοληπτική Α.Ε.», μίας από τις σημαντικότερες κατασκευαστικές εταιρείες του Μεσοπολέμου, μεταφέρεται κανείς στην Αθήνα εκείνης της περιόδου, τα ίχνη της οποίας είναι ακόμη εμφανή σε αυτή την πόλη.

Η εύρεση του Αρχείου μιας κατασκευαστικής εταιρίας του Μεσοπολέμου αποτέλεσε την αφετηρία του διετούς προγράμματος «Καταγραφή, συντήρηση και ψηφιοποίηση του Αρχείου της εταιρείας “ Εργοληπτική ΑΕ”», το οποίο υλοποιείται σε συνεργασία με την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος και με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ).

Το Αρχείο που βρέθηκε από τον συλλέκτη Γιάννη Λάμπρου αποτελείται από χιλιάδες έγγραφα, σχέδια, φωτογραφίες, κατάστιχα που τεκμηριώνουν το ιδιαίτερα σημαντικό έργο της εταιρίας «Εργοληπτική Α.Ε.» από τη δεκαετία του 1910 έως τη δεκαετία του 1930. Τα έργα, ιδιωτικά και δημόσια, περιελάμβαναν, μεταξύ άλλων, την κατασκευή κατοικιών, ξενοδοχείων, εκπαιδευτικών κτηρίων, νοσοκομείων, δρόμων, αποχετευτικών δικτύων κ.ά. Τη δεκαετία του 1910, ο πολιτικός μηχανικός Σπήλιος Αγαπητός ίδρυσε τη «Γενική Εταιρία Τεχνικών Επιχειρήσεων Σ. Αγαπητός & ΣΙΑ». Σε αυτήν εργάστηκε ο πολιτικός μηχανικός Μόσχος Διαμαντόπουλος, ο οποίος ίδρυσε αρχικά τη «Γενική Εταιρία Μπετόν Αρμέ Μ. Α. Διαμαντόπουλος», στην οποία συγχωνεύτηκε η εταιρεία του Σ. Αγαπητού και στη συνέχεια, το 1925, ίδρυσε την «Εργοληπτική». Το έργο της με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μειώθηκε δραστικά ενώ, μεταπολεμικά, μετατράπηκε σε εμπορική εταιρία.

Το ενδιαφέρον εντοπίζεται σε τριά σημεία:

1. Η επέκταση της Γερμανικής Σχολής στην οδό Αραχώβης με το κτίριο του Gustav Eglau το 1929 που γίνεται σε συνεργασία με τον Διαμαντόπουλο (αρχιτέκτονα;)

2. Ο επιβλέπων μηχανικός Ανδρέας Κ. Δρακόπουλος, πατέρας του Κωνσταντίνου Δρακόπουλου, απόφοιτου του 1944, ο οποίος διετέλεσε Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου και Διευθύνων Σύμβουλος των «Ελληνικών Ναυπηγείων Α.Ε.» και παππούς του Ανδρέα Δρακόπουλου, νυν προέδρου του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, και

– Οι γιοί του Μόσχου Διαμαντόπουλου, Άγγελος και Γρηγόριος, στα Μαθητολόγια της Αραχώβης, όπου ο μεν Άγγελος, γεννημένος το 1921, εγγράφεται το έτος 1928-29 στην Α’ Δημοτικού και παραμένει έως το 1931, ο δε Γρηγόριος, γεννημένος το 1923, εμφανίζεται το έτος 1929-30 στην Α’ Δημοτικού, δηλαδή κατά την περίοδο όπου ο μηχανικός έκτιζε το κτίριο.

αριστερά: ο Άγγελος Διαμαντόπουλος το 1939

δεξιά: ο Γρηγόριος Διαμαντόπουλος το 1941

Και οι δύο φωτογραφίες είναι τμήματα φωτογραφιών που έχουν δημοσιευτεί στο βιβλίο του Πέτρου Στ. Μακρή-Στάικου: “Κίτσος Μαλτέζος, ο Αγαπημένος των Θεών”. Οι εν λόγω φωτογραφίες είναι από την αποφοίτηση των δύο μαθητών από το “Ελληνικόν Εκπαιδευτήριον” (μετέπειτα “Σχολή Μακρή”). Να αναφερθεί ότι πολλά από τα παιδιά εγκατέλειψαν την Γερμανική επιλέγοντας τελικά την Σχολή Μακρή, η οποία μέχρι το 1938 λειτουργούσε στο Νο 5 της οδού Ιπποκράτους και μεταστεγάστηκε στην οδό Νεοφύτου Βάμβα στο Κολωνάκι.

Να διευκρινστεί ότι το όνομα “Διαμαντόπουλος” αναφέρεται στο βιβλίο (σελ 29), που εξέδωσε ο J.G.Hansen με την ιστορία της Γερμανικής Σχολής, δίχως όμως να δίνονται περισσότερα στοιχεία για τον τον μηχανικό, ούτε καν ότι εκείνο το διάστημα τα παιδιά του ήταν μαθητές της Σχολής. Στην πραγματικότητα, όπως μας ανέφερε η Ειρήνη Γρατσία, η οποία επεξεργάστηκε όλο το υλικό και είχε την επιμέλεια μίας σπουδαίας έκδοσης με τίτλο: “Ανδρέας Κ. Δρακόπουλος, Ο Πολιτικός Μηχανικός“, η οποία υποστηρίχθηκε σε προσωπική βάση από τον κ. Ανδρέα Κ. Δρακόπουλο, εγγονό του πολιτικού μηχανικού Ανδρέα Κ. Δρακόπουλου, στο έργο της επέκτασης του κτιρίου υπάρχουν δύο “Διαμαντόπουλοι”: Ο Γιώργος, ο αρχιτέκτων, και ο Μόσχος, ο κατασκευαστής. Ο Γιώργος Διαμαντόπουλος είναι αυτός στον οποίο αναφέρεται ο J.G.Hansen, όμως και οι δύο σχετίζονταν όχι μόνον με την Γερμανική Σχολή, αλλά και με την Ευαγγελική Εκκλησία, αλλά και εν γένει με την “γερμανική κοινότητα”. Ο Γιώργος απέκτησε δύο κόρες, οι οποίες όμως πήγαν σε άλλο σχολείο, σε αντίθεση με τους δύο γιούς του Μόσχου.

Αξίζει να αναφερθεί ότι η σχέση του Γιώργου Διαμαντόπουλου με την  γερμανική κοινότητα οδήγησε τους αντάρτες να τον εντοπίσουν στις Σπέτσες και να τον εκτελέσουν τον Μάρτιο του 1944, ενώ ο Μόσχος Διαμαντόπουλος, ο οποίος ζήτησε να πάρει την θέση του, δεν κατάφερε να τους μεταπείσει.

Η εικόνα είναι απο την αναφορά του βιβλίου της MONUMENTA που αναφέρεται ανωτέρω και παρουσιάζει το κτίριο του Eglau στην γωνία Αραχώβης (σήμερα Οκταβίου Μερλιέ) και Ασκληπιού.

ΨΗΦΙΑΚΟ ΒΙΒΛΙΟ της MONUMENTA “Ο πολιτικός μηχανικός Ανδρέας Κ. Δρακόπουλος” όπου η DSA αναφέρεται στην σελίδα 214…

Επιστρέφοντας στο άρθρο της Μάρως Βασιλειάδου αναφέρεται:

«Κατασκευάζονται άπαντα τα έργα μπετόν αρμέ» διαφήμιζε μια αφισέτα της «Εργοληπτικής», που στην πορεία των ετών ανέλαβε και ανήγειρε έργα ιδιωτικά και δημόσια, από την οικία του Ελευθερίου Βενιζέλου στην οδό Βασιλίσσης Σοφίας έως τα νέα κτίρια του Δρομοκαϊτείου και του νοσοκομείου Ευαγγελισμός. Από την επέκταση της «Μεγάλης Βρεταννίας» και το ξενοδοχείο «Cecil» στην Κηφισιά έως τη Γερμανική Σχολή, το εργοστάσιο Καρόλου Φιξ στη Συγγρού και τους Μύλους Αγίου Γεωργίου στο Κερατσίνι κι άλλα πολλά.

Ο πολιτικός μηχανικός Ανδρέας Κ. Δρακόπουλος επιβλέπει την επίστρωση με οπλισμένο σκυρόδεμα

.

Ο Κώστας Π. Παντελόγλου, που έχει κάνει αναφορές μέσω του kosmosnf.gr (Κόσμος της Νέας Φιλαδέλφειας) για το βιβλίο της monumenta, αναφέρει:

Ο δημιουργός της “Εργοληπτικής” διακεκριμένος πολιτικός μηχανικός Μόσχος Α. Διαμαντόπουλος είχε δύο γιους, τον Άγγελο Διαμαντόπουλο πολιτικό μηχανικό και τον Γρηγόρη Διαμαντόπουλο αρχιτέκτονα πολεοδόμο. Τους γνώριζα και τους δύο και βεβαιώνω πως ποτέ δεν διάβασα ή άκουσα κάτι δικό τους για την “Εργοληπτική” και το Αρχείο της. Και να λάβει κανείς υπόψη του ότι ως παιδιά της Κατοχικής ΕΠΟΝ οι ίδιοι, συνετέλεσαν στη διάσωση του Αρχείου της ΕΠΟΝ.

Μάρω Βασιλειάδου: “Αθήνα: Οταν η πρωτεύουσα αγάπησε το τσιμέντο”…