Πλάτων και Ευαγόρας Παντελούρης

Ο Παντελής Παντελούρης, πρώην Πρόεδρος του Συλλόγου Αποφοίτων, έστειλε ένα εξαιρετικό κείμενο για του δύο ετεροθαλείς αδελφούς του. Ο Πλάτων Παντελούρης εμφανίζεται στα Μαθητολόγια της Αραχώβης το έτος 1932-33 στην Β’ Γυμνασίου και παραμένει έως την αποφοίτησή του το έτος 1936-37 στην ΣΤ’ Γυμνασίου. Ο Ευαγόρας δεν εμφανίζεται, αλλά, όπως και πολλοί άλλοι, είναι πολύ πιθανόν να κάθισαν στα θρανία της Σχολής. Στα μαθητολόγια αναφέρεται ως έτος γέννησης του Πλάτωνα το 1919, όμως με βάση την ληξιαρχική πράξη γεννήσεως που έχει στα χέρια της η οικογένεια, η ημερομηνία γέννησης είναι η 1 Μαρτίου 1922.

Ο Πλάτωνας και ο Ευαγόρας Παντελούρης γεννήθηκαν σε ένα μικρό χωριό της Εύβοιας, τον Οξύλιθο Κύμης. Εκεί είχε πρωτοδιοριστεί ως δάσκαλος ο Κύπριος πατέρας τους Μιχάλης Παντελούρης. Αργότερα, ακολουθώντας τον πατέρα στις μεταθέσεις του, έζησαν πολλά χρόνια στη Θεσσαλονίκη, την Κύμη και τη Σκύρο και κατέληξαν στην Αθήνα, την Κυψέλη.

(*) στην φωτογραφία του 1970, στην πρώτη συνάντηση του Παντελή με τον Ευαγόρα, αριστερά φαίνεται ο Παντελής, δεξιά ο Ευαγόρας, καθηγητής Γενετικής τότε στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης και στο μέσον ο Philipp, τον οποίο βάφτισε έτσι για να τιμήσει τον ελληνικής καταγωγής Φίλιππο, τον άνδρα της Ελισάβετ.

Ολη η οικογένεια είχε βρετανική υπηκοότητα μια και η Κύπρος ήταν ακόμα βρετανική αποικία. Ο πατέρας τους είχε αποφοιτήσει από βρετανικό διδασκαλείο στη Λευκωσία και είχε έρθει στην Ελλάδα ως εθελοντής στους βαλκανικούς πολέμους και παρέμεινε ως δημοδιδάσκαλος και αργότερα ως καθηγητής φιλόλογος.

Ο Ευαγόρας (είχε το όνομα του αρχαίου βασιλιά της Σαλαμίνας της Κύπρου) γεννήθηκε στις 05.12.1917, σπούδασε στη Φυσικομαθηματική της Αθήνας Βιολογία. Ηδη σαν τριτοετής φοιτητής είχε κερδίσει το πρώτο βραβείο του Οργανισμού Εκδοσης Διδακτικών Βιβλίων για τη συγγραφή βιβλίου ανθρωπολογίας για τα Γυμνάσια και η ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΠΑΝΤΕΛΟΥΡΗ διδασκόταν για πάνω από τριάντα χρόνια (μέχρι τη μεταπολίτευση) στα Γυμνάσια. Την περίοδο της δικτατορίας το βιβλίο εκδόθηκε με το πουλί της χούντας και ο Ευαγόρας έστελνε συνεχώς από το Λονδίνο επιστολές διαμαρτυρίας στο Υπουργείο Παιδείας ζητώντας να σταματήσουν την έκδοση του, χωρίς αποτέλεσμα.

Ενταγμένος στην αντίσταση την περίοδο της κατοχής και προκειμένου να αποφύγει τη σύλληψη μπάρκαρε σε ένα τυχαίο καράβι στον Πειραιά και κατέληξε στην Αργεντινή, όπου παρέμεινε μέχρι τη λήξη του πολέμου εργαζόμενος στην αρχή ως λιμενεργάτης και αργότερα στο εργοστάσιο πούρων που είχε ανοίξει ο Αριστοτέλης Ωνάσης στο Μπουένος Αϊρες.

Με τον αδελφό του Πλάτωνα ξανασυναντήθηκαν μετά τον πόλεμο στο Λονδίνο, μέσω της υπηρεσίας αναζητήσεων του διεθνούς Ερυθρού Σταυρού. Ο Ευαγόρας είχε και αυτός την ίδια τύχη με τον αδελφό του. Ως βρετανός υπήκοος κηρύχτηκε «ανεπιθύμητος αλλοδαπός» και του απαγορεύτηκε η είσοδος στην Ελλάδα, μέχρι την πτώση της δικτατορίας.

Ο πατέρας τους πέθανε το 1965 χωρίς να μπορέσει να ξαναδεί τα δύο αγόρια του, δεδομένου ότι ούτε στον ίδιο – ως χαρακτηρισμένο αριστερό – δεν του εδίδετο όλα τα χρόνια διαβατήριο για να ταξιδεύσει.

Ο Ευαγόρας, όπως και ο Πλάτωνας αναγκάστηκαν να ξεκινήσουν στη Μ. Βρετανία σπουδές από την αρχή. Ο Ευαγόρας σπούδασε Ζωολογία και Γενετική στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, όπου και ανακηρύχθηκε διδάκτορας με θέμα από τη Γενετική. Αποτέλεσε έναν από τους πρώτους ερευνητές στο χώρο της γενετικής την εποχή εκείνη. Πλήν του Εδιμβούργου όπου δίδαξε ως υφηγητής, υπήρξε καθηγητής στο Queen’s University του Μπέλφαστ και στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης. Αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος της πανεπιστημιακής του ζωής στην έρευνα για τον καρκίνο, περιορίζοντας συχνά την πανεπιστημιακή του διδασκαλία. Ηταν επίλεκτο μέλος της The Royal Society για τον Καρκίνο και συγγραφέας πολλών μονογραφιών και επιστημονικών ανακοινώσεων.

Το 1968 δημοσίευσε στο περιοδικό Nature τα αποτελέσματα της έρευνας του για το «άτριχο ποντίκι» (the nude mice) που άνοιξε νέους δρόμους στην ογκολογία και την ανοσολογία.

 Παρακολουθούσε ακατάπαυστα τις εξελίξεις στην Ελλάδα και τη δεκαετία του 1980 κυκλοφόρησε στο Λονδίνο το βιβλίο του “Greece – an Introduction”. Πολλά άρθρα του για την Ελλάδα έχουν δημοσιευθεί σε εφημερίδες και επιστημονικά περιοδικά της Μ.Βρετανίας. Πέθανε στο Dumfries της Σκωτίας λίγες μέρες πριν κλείσει τα 100 χρόνια, στις 07.11.2017. Ο Παντελής Παντελούρης θυμάται ότι η οικογένεια είχε προετοιμαστεί να γιορτάσει στη Σκωτία τα γενέθλια του και ειχε αναγγελθεί και η έλευση  επίσημου αγγελιαφόρου της Ελισάβετ για να τον συγχαρεί ως επίλεκτο μέλος της βασιλικής αντικαρκινικής εταιρείας, αλλά τελικά πήγε στην κηδεία του.

Στο σχολείο διδασκόταν στην δεκαετία του ’60 και του ’70 χρόνια η «Ανθρωπολογία» του Ευαγόρα Παντελούρη. Ηταν το βιβλίο που είχε συγγράψει ο Ευαγόρας όντας ακόμα φοιτητής της φυσικομαθηματικής. Ειχε λάβει μέρος σε διαγωνισμό του Υπουργείου Παιδείας. Ανατυπωνόταν ακόμα και την περίοδο της δικτατορίας με το γνωστό πουλί και ο Ευαγόρας έστελνε τότε συνεχώς επιστολές διαμαρτυρίας στο Υπουργείο Παιδείας να σηματήσουν την ανατύπωση με το λογότυπο της δικτατορίας. Δεν σταμάτησαν όμως. Τελικά αποσύρθηκε με τη μεταπολίτευση.

Κάντε Εγγραφή στο εβδομαδιαίο Newsletter

* indicates required
Συμπληρώστε το e-mail σας