Ο Μανώλης Γλέζος μίλησε στις 2 Απριλίου 2014 στην Γερμανική Σχολή Αθηνών. Απευθύνθηκε σε ένα πολυπληθές κοινό, κατά κύριο λόγο μαθητές και αποφοίτους – μεταξύ αυτών οι κυρίες Έβη Τουλούπα – Στασινοπούλου και Ναταλία Μελά (από την γενιά του πολέμου) και οι κυρίες Άννα Φιλίνη και Φρόσω Δημάκου-Κιάου.
Αναφέρθηκε σε παραμέτρους που επηρέασαν και εξακολουθούν να επηρεάζουν τις ελληνογερμανικές σχέσεις. «Ελλάδα και Γερμανία θα μπορούσαν και θα έπρεπε να είναι οι δύο βασικοί πυλώνες του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού», υπογράμμισε ο Μανώλης Γλέζος κλείνοντας την ομιλία του και επενέλαβε πολλές φορές ότι οι δύο λαοί δεν έχουν τίποτε να χωρίσουν.
Μιλώντας όρθιος επί δύο και πλέον ώρες, αναφέρθηκε κατά κύριο λόγο στο θέμα των γερμανικών οφειλών προς την Ελλάδα, από την περίοδο της ναζιστικής κατοχής. Μίλησε όμως έπειτα από πολλά χρόνια και κατόπιν παρότρυνσης των μαθητών, για την νύχτα που κατέβασε την σβάστικα από την Ακρόπολη και για τον συναγωνιστή του, τον Απόστολο Σάντα.
Ο Μανώλης Γλέζος αναφέρθηκε το βράδυ εκείνο στο χρέος της Ναζιστικής περιόδου, το οποίο όπως είπε δεν θεωρεί ότι πρέπει να διεκδικηθεί από την Ελλάδα με νομικά μέσα, αλλά με όρους ηθικούς και διπλωματικούς. Πρότεινε για παράδειγμα την εκτέλεση έργων υποδομής στην χώρα με ανάληψη του κόστους από την γερμανική κυβέρνηση, ενώ τόνισε ότι μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας ουδέποτε υπογράφηκε συνθήκη ειρήνης – κάτι που σημείωσε ότι θα πρέπει να γίνει, καθώς μόνον με αυτόν τον τρόπο προκύπτει νομική βάση για την αξίωση των οφειλών.
Τον Μανώλη Γλέζο φωτογράφησε καταπληκτικά η Δανάη Βλάχου, απόφοιτος του ’86.
Μετά την ομιλία του Μανώλη Γλέζου ακολούθησε συζήτηση, την οποία συντόνισαν η Διευθύντρια Γυμνασίου Αγγελική Κανελλακοπούλου και ο δημοσιογράφος, πολιτικός συντάκτης της εφημερίδας “Το Βήμα”, Άγγελος Κωβαίος.
Φωτογραφίες όμως πήραν και άλλοι, όπως ο Στέφανος Μίτμαν (απόφοιτος του ’83):
Ο Μανώλης Γλέζος με τον Άγγελο Κωβαίο και την Φρόσω Δημάκου-Κιάου | Μανώλης Γλέζος, Άγγελος Κωβαίος, Φρόσω Δημάκου-Κιάου, Αγγελική Κανελλακοπούλου |
Ο Νίκος Μαρκάτος απευθύνει ερώτηση και πίσω του διακρίνονται ο Νίκος Βασιλείου, ο Γιάννης Μυλωνάς και η Σοφία Χριστοφορίδου. Στη σκηνή διακρίνονται η Άννα Φιλίνη και η Αγγελική Κανελλακοπούλου | |
Με την Έβη Τουλούπα-Στασινοπούλου, αρχαιολόγο, απόφοιτο του 1942 κατά την έξοδο | Με την Έβη Τουλούπα-Στασινοπούλου και τη γνωστή γλύπτρια Νάτα Μελά, απόφοιτο του 1941, που της εξήγησε ότι είναι νεώτερή του. |
Τέλος, από “Τα Νέα” αναδημοσιεύουμε το κείμενο του Νικόλα Ζώη:
Ο Μανώλης Γλέζος, «ο πρώτος παρτιζάνος της Ευρώπης» σύμφωνα με τον Ντε Γκολ, πήγε στη Γερμανική Σχολή προκειμένου να μιλήσει για τις σχέσεις Ελλάδας – Γερμανίας από την Κατοχή και εντεύθεν.
Χαιρετήθηκε πρώτα με την 91χρονη γλύπτρια Νάτα Μελά, απόφοιτο της Σχολής από την περίοδο ’40-’44, με την οποία αστειεύτηκε λιγάκι («σου ρίχνω έναν χρόνο»). Κατόπιν πέρασε έναν διάδρομο γεμάτο φιλοευρωπαϊκές μαθητικές ζωγραφιές και ντροπαλούς γυμνασιόπαιδες, παρήγγειλε χαμομήλι και πήρε θέση σε ένα αμφιθέατρο με ακόμα περισσότερους νεαρούς και νεαρές. Σε αυτό το τελευταίο βρισκόταν η ουσία.
Οχι ότι μετά τους χαιρετισμούς προέδρων, δημοσιογράφων, αλλά και του Νικηφόρου Γκολέμη, εκπρόσωπου του 15μελούς των μαθητών και συντονιστή της κουβέντας, τους είπε πράγματα άγνωστα. Αρχισε με το ζήτημα των οφειλών της Γερμανίας, που σύμφωνα με τη Διασυμμαχική Επιτροπή του 1946, υπολογίζεται στα 162 δισ. ευρώ. Θυμήθηκε το 1995, όταν η εφημερίδα «Τσάιτ» δημοσίευσε άρθρο του, βάζοντας τον τίτλο «Μια αδικία που πρέπει να αποκατασταθεί» κι έκανε λόγο για οφειλές σε ιδιώτες ή σε χωριά που ένιωσαν τι σημαίνει ολοκαύτωμα. Για τη Γερμανία που ξεπλήρωσε οφειλές στις άλλες χώρες και για τις προτάσεις που έχει κατά καιρούς διατυπώσει. Απλώς αυτήν τη φορά, το κοινό ήταν λίγο πιο περίεργο.
«Ακόμα δεν πήρες εξουσία και την καβάλησες;» είπε πειρακτικά στον Νικηφόρο, που θέλησε να ρωτήσει πρώτος και άκουσε ότι προηγούνταν οι συμμαθητές του. «Καλά το παρελθόν, τώρα τι κάνουμε;» ρώτησε μια μαθήτρια, για να μάθει ότι «κι ο Σόιμπλε παρελθόν τα θεωρεί, πριν από τρία χρόνια όμως, η χώρα του αξίωσε αποζημίωση από την Τσεχία για τους Σουδήτες». «Πρέπει να κινηθούμε δικαστικά;» ρώτησε μια άλλη ακούγοντας ότι «ακόμα και το Δικαστήριο της Χάγης πρότεινε να λυθεί το θέμα διακρατικά, γι’ αυτό κι εγώ προτείνω να υπογράψουμε με τη Γερμανία τη Συνθήκη Ειρήνης που έχουμε παραλείψει». «Υπάρχει και ο ΟΗΕ» είπε ένας απόφοιτος. «Μήπως μπορείτε να μας πείτε για τον Απόστολο Σάντα;» ρώτησε ένας μαθητής με φουντωτή κώμη. Και κάπου εκεί άρχισε το μάθημα Ιστορίας.
Ο Γλέζος τους έλεγε για τα Ανω Πορρόια των Σερρών, όπου ένας γερμανός αξιωματικός, διαπιστώνοντας ότι πολεμούσε με τρεις επιζώντες ενός φυλακίου, συνεχάρη τον αρχηγό τους Δημήτρη Ιτσιο και αγνοώντας το διεθνές δίκαιο, τον εκτέλεσε. Για τον πραγματικό πρώτο παρτιζάνο, τον 17χρονο Μάθιο Πόταγα που διέκοψε την πορεία μιας μεραρχίας αρμάτων λέγοντας «αυτήν τη στιγμή είμαι μόνος, μα πίσω μου είναι ο ελληνικός λαός» και ο αξιωματικός διέταξε να τον εκτελέσουν και να του λιώσουν το κεφάλι. «Πού βρήκατε το θάρρος να κατεβάσετε τη σημαία;» ρώτησε τελικά ο Νικηφόρος κι ο Γλέζος προτίμησε να μιλήσει για τους ανθρώπους που κρατούσαν την ταυτότητά του και του Σάντα μυστική. Εκείνοι είχαν κι άλλα να ρωτήσουν. Κι όσο τους απαντούσε, τον άκουγαν με μισάνοιχτο σχεδόν το στόμα.