Ο Ευγένιος Σαντορίνι, απόφοιτος του 1940, γεννημένος στην Αθήνα το 1923, έγραψε ένα μοναδικό κείμενο περιγράφοντας την καθημερινή ζωή στην οδό Αραχώβης της περιόδου μέχρι τον Πόλεμο.
Είναι ένα κείμενο που δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 1995 στο 9ο τεύχος του εξαιρετικού περιοδικού του Συλλόγου “Der Dörpfeldianer” και τα λεέι όλα: τα μαθήματα, που ξεκινούσαν στις 8.00 και πήγαιναν μέχρι τις 13.20, τα απογευματινά από τις 15.30 έως τις 17.50, τους καθηγητές, τους διευθυντές, τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριες, ακόμη και τα κουτσομπολιά. Ένα ημερολόγιο πραγματικό και το πιό σημαντικό: ξεκινά από το δημοτικό ιότι όταν πρωτο πήγε στην Σχολή ήταν έξι ετών.
Παρελαύνουν όλα τα ονόματα, των οποίων με πολύ κόπο συγκεντρώσαμε όλα αυτά τα χρόνια τα βιογραφικά τους και γίνονται αναφορές στην στις προσπάθειες του Χίτλερ να πάρει ριζικά μέτρα απομακρύνοντας άριστους Γερμανοεβραίους καθηγητές.
“Η προπολεμική Σχολή διέφερε πολύ σημαντικά από την σημερινή μεταπολεμική στο ότι ήταν ίδρυμα απολύτως ίδιο με τα εντόπια σχολεία της Γερμανίας, δηλ. ήταν σχολείο μονοκόμματο μέσα από την Γερμανία και βαλμένο χωρίς καμμία αλλαγή στην Αθήνα. Όλα τα μαθήματα εκτός ολίγων που γίνονταν στα ελληνικά, εδιδάσκοντο γερμανικά, ήτοι γερμανική γλώσσα, ιστορία, γεωγραφία, βιολογία, μαθηματικά, φυσική, χημεία, μουσική, γυμναστική, χειροτεχνία, σχέδιο. Υποχρεωτική γλώσαα ήταν τα γερμανικά. Υπήρχε μάλιστα ειδική βαθμολογία για την αποκλειστική χρήση της γερμανικής (Deutschsprechen), ακόμη και στα διαλείμματα!. Ελληνικά εδιδάσκοντο μόνο τα αρχαία, νέα, ελληνική ιστορία, θρησκευτικά και στις δύο τελευταίες τάξειςψυχολογία, ηθική και λογική”.
Αναφέρει τα ονόματα της Ρίτσας Αναστασιάδου, που τότε ήταν νεαρή φιλόλογος και ήρθε στο Μαρούσι, αλλά και της Maria Di Lernia:
…Αρχαία ελληνικά (Ηρόδοτο και Κύρου Ανάβαση) με την αγαπητή δίδα Ρίτσα και τότε Αναστασιάδου
…Γραμματέας του διευθυντού και ταμίας ήταν στα έτη 1934-38/39 η και μετέπειτα γνωστή και αγαπητή Maria Dilernia, που την διαδέχτηκε μέχρι τα χρόνια της κατοχής ο Herr Jedermann.
Λέει προς το τέλος του άρθρου του ο Genio:
“Τραγική τύχη είχαν τα θύματα του εθνικοσοσιαλισμού. Ο καθηγητής Brink, μετά την επιστροφή του από την Ελλάδα, αυτοκτόνησε στη Γερμανία για πολιτικούς λόγους. Μεταξύ των καθηγητών μας εξέχουσα θέση είχαν και οι εξής Γερμανοεβραίοι που απολύθηκαν το 1934: Η Dr Vohsen αναγκάστηκε να αρχίσει καινούργια ζωή στην Αγγλία. Ο Dr. Preibish άννθρωπος πραγματικά ευρωπαϊκής μορφώσεως και καρδιοπαθής, υπεβλήθη σε σωστή οδύσσεια, ώσπου να βρεί θέση σε Πανεπιστήμιο στην Ιαπωνία. Ο Dr. Lichtenstein ταλαιπωρήθηκε παραδίνοντας ιδιαίτερα μαθήματα στην Καβάλα και στην Αθήνα. Όλοι αυτοί ζούσαν επί χρόνια απομωομένοι σαν ανεπιθύμητοι και ύποπτοι πρόσφυγες στη στενή και καχύποπτη τότε Ευρώπη με μιά βαλίτσα, χρήματα από τη μία μέρα στην άλλη και άγνωστο το αύριο.
και το άρθρο κλείνει αναφέροντας:
…στα Δεκεμβριανά βρήκε φρικτό θάνατο η Ευγενία Λύτρα και το 1948, μόλις διπλωματούχος μηχανικός απέθανε ο Ευάγγελος Κοφινιώτης. Αυτά όσα μας είναι γνωστά μέχρι το 1950. Σε όλους θα άξιζε να ζήσουν περισσότερο.
Όπως όλοι διαπιστώνουμε πρόκειται για ένα πολύ καλογραμμένο άρθρο που καλύπτει μοναδικά την εικόνα της Γερμανικής. Διακρίνουμε και κάτι άλλο, την αγάπη του Santorini να παρακολουθήσει, να κρατήσει επαφή με τις ζωές των συμμαθητών και καθηγητών του. Πρέπει νομίζουμε να το διαβάσουμε πολλές φορές.
Ο Νίκος Ασωνίτης γεννήθηκε την Πρωτοχρονιά του 1917 στην Στρογγυλή της Κέρκυρας , στην οποία ο πατέρας του ήταν παπάς. Γυμνάσιο έκανε στην πόλη και σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Μετά τον πόλεμο εξορίστηκε στη Μακρόνησο λόγω πολιτικών φρονημάτων και ακολούθως εργάστηκε σε νυχτερινά αλλά και σε ιδιωτικά σχολεία μέχρι να πάει στην Γερμανική έπειτα από πρόσκληση του Γεωργίου Δημητράκου, όπου δίδαξε Αρχαία, Νέα και Ιστορία.
Συγγραφέας πολλών βοηθημάτων, συνέταξε το «Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας», το «Λεξικό Ανωμάλων Ρημάτων», αναλύσεις για τα έργα Αρχαίων συγγραφέων, αλλά και το «Συντακτικό της Λατινικής Γλώσσας» και τα «Λατινικά», γλώσσα που γνώριζε πολύ καλά και πολύ συχνά συνομιλούσε σε αυτήν με τους φίλους του.
Στενός φίλος των Δημητράκου, Παπαδάκη, Παπαγεωργίου και Δανιήλ αλλά και φανατικός οπαδός του Ολυμπιακού, του οποίου διέτελεσε και πρώτος πρόεδρος των φιλάθλων του.
Απεβίωσε στις 18 Νοεμβρίου 1996, λίγο πριν γίνει 80 ετών.
Οι συνεντέυξεις με τον Βασίλη Μαυρίδη και τον Φωκίωνα Φωτιάδη-Νεγρεπόντη, αποφοίτους εκείνης της εποχής, αλλά κα με τους νεότερους Thomas Greve και Νίκο Αποστολόπουλο. Ακόμη με τον Richard Epstein και την πρώην Διευθύντρια Annette Brunke-Kullik.
Ο Οδυσσέας Λαμψίδης γεννήθηκε στις 8 Μαΐου 1917 στην Τραπεζούντα από γονείς Ποντίους. Το 1923 ήρθε στην Ελλάδα μετά από ταλαιπωρίες με την οικογένεια του (γονείς, δύο κορίτσια και πέντε αγόρια) και εγκαταστάθηκαν μόνιμα στον προσφυγικό συνοικισμό Σκοπευτηρίου Καλλιθέας.
Το 1941 πήρε το πτυχίο του από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, το 1948 ανακηρύχθηκε διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών με το βαθμό «Άριστα» και με θέμα διατριβής του «Η ποινή της τυφλώσεως παρά τοις Βυζαντινοίς».
Δίδαξε στη Μέση Εκπαίδευση από το 1944 έως το 1957 στο Πρότυπο Λύκειο Αθηνών. Το 1948 μάλιστα όταν δίδασκε στη Σχολή Μπερζάν, είχε μαθητή τον 17χρονο τότε Μένη Κουμανταρέα, ο οποίος θα τον μνημονεύσει αργότερα στο βιβλίο του «Η Ξεχασμένη Φρουρά» στο αφιέρωμα για τον Καβάφη, αλλά θα θυμηθεί ότι τον αποκαλούσε χαριτολογώντας “Κουμανταρινέα”.
Εργάστηκε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και διετέλεσε καθηγητής στην Γερμανική Σχολή από το 1958 έως το 1979. Παράλληλα δραστηριοποιήθηκε και ως ερευνητής. Συνεργάστηκε με τα μεγαλύτερα ελληνικά και ξένα περιοδικά, στα οποία δημοσίευσε πάνω από 250 μελέτες, με θέματα που αναφέρονται στη βυζαντινή ιστορία και φιλολογία, καθώς και στο δημόσιο και ιδιωτικό βίο και στη διάλεκτο των Ποντίων, ενώ επιμελήθηκε και των άρθρων του κεφαλαίου «Ελληνισμός υπό ξένη κυριαρχία» της «Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους» (Τόμος ΙΑ).
Παράλληλα ασχολήθηκε και με τη λογοτεχνία γράφοντας διηγήματα, θεατρικά και μεταφράσεις με το ψευδώνυμο Lys. Photeinos (Λυσ.Φωτεινός).
Από το 1962 και επί σειρά ετών διετέλεσε Πρόεδρος της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών και με την ιδιότητά του αυτή διηύθυνε το επιστημονικό σύγγραμμα «Αρχείον του Πόντου».
Για το επιστημονικό του έργο τιμήθηκε από τον Πατριάρχη Δημήτριο, ενώ η Ακαδημία Αθηνών του απένειμε το αργυρό μετάλλιό της και η Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα.
Απεβίωσε στις 12 Ιουλίου 2006.
Η Εύη Πάσχου “συναντά” τον Οδυσσέα Λαμψίδη…
Μια άγνωστη πτυχή της προσωπικότητας του Οδυσσέα Λαμψίδη…
Ο Παναγιώτης Αγαπητός για τον Οδυσσέα Λαμψίδη…
Από την επίσημη ιστοσελίδα της “Επιτροπής Πονταικών Μελετών” (www.epm.gr) δανειστήκαμε το βιογραφικό του Οδυσσέα Λαμψίδη, έτσι όπως εμφανίζεται στην ενότητα “ΙΣΤΟΡΙΚΟ / ΒΙΟΓΡΑΦΙΕΣ”
Γεννήθηκε στην Τραπεζούντα του Πόντου στις 8 Μαΐου 1917.
Παιδί του Αχιλλέα Λαμψίδη, προέδρου της ενορίας Υπαπαντής Τραπεζούντας, που με τον ξεριζωμό του ποντιακού ελληνισμού και ακολουθώντας τους γονείς του στο δρόμο της προσφυγιάς εγκαταστάθηκε στην Καλλιθέα Αττικής.
«Μένει στο νου μου βαθειά χαραγμένη μια εικόνα από τα πρώτα χρόνια, χρόνια της προσφυγιάς στο συνοικισμό της Καλλιθέας. Οι γονείς μας, πρόσφυγες και φτωχοί τόσο πολύ που πιο πολύ δεν παίρνει, κάθε Κυριακή, ξεχνώντας το μόχθο και τα δάκρυα της εβδομάδας, έβαζαν τις φορεσιές της πατρίδας και πιάνονταν στο χορό. Η λύρα άναβε φωτιές και τα τραγούδια έδιναν και έπαιρναν. Τραγούδια για τον ξεριζωμό, για την αγάπη, το θάνατο, τη ζωή. Και χόρευαν ώσπου τ’ αχνάρια τους γινόταν αυλάκια βαθειά μέσα στη λάσπη. Κι’ εγώ μικρό παιδί φοβόμουν πως θα βουλιάξουν και θα χαθούν. Μα εκείνοι χόρευαν και χόρευαν βαθαίνοντας το αυλάκι.
Όσοι ξέρουν είπαν πως ήτανε φυγή.
Μα εγώ όσο περνούν τα χρόνια ξαναφέρνω στη μνήμη μου την εικόνα εκείνη και πιστεύω πως οι ξεριζωμένοι γονείς μας, πότιζαν με δάκρυα το χώμα και με το χορό τους άνοιγαν βαθύ για να ριζώσει, να ανθίσει και να καρπίσει το δέντρο της Ρωμανίας επαληθεύοντας τη ρήση την προγονική.
«Η Ρωμανία κι’ αν πέρασεν ανθεί και φέρει κι’ άλλο»
Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συμπλήρωσε της σπουδές του στη Γερμανία, όπου ειδικεύθηκε στη Βυζαντινολογία. Ήδη το 1935, στο εγκυρότερο Βυζαντινολογικό Περιοδικό, την Byzantinische Zeitschrift, είχαν δημοσιευθεί οι πρώτες μελέτες του για το εγκώμιο της Τραπεζούντας του Βησσαρίωνα και για τα έγγραφα της μονής Βαζελών. Ήταν τότε νέος φοιτητής. Κατόπιν επιστροφή στην Ελλάδα, πόλεμος, κατοχή, τα μετά την κατοχή. Περίοδος δύσκολη για όλους κι ακόμη δυσκολότερη για τον μεγάλο αδερφό που κατοικούσε με την πολυμελή του οικογένεια. Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες γράφτηκε και η διδακτορική του διατριβή με τίτλο: «Η ποινή της τυφλώσεως παρά τοις Βυζαντινοίς (1949)». Δίδαξε επί σειράν ετών στο Λύκειο Μπερζάν και τη Γερμανική Σχολή, όπου μαθητές του διακρίθηκαν και έκαναν επιστημονική ή πολιτική καριέρα. Έλαβε μέρος σε όλα τα βυζαντινολογικά συνέδρια πλάι σε μεγάλους βυζαντινολόγους, όπου έκανε σημαντικές ανακοινώσεις.
Ο Πόντος, ο βυζαντινός αλλά και ο νεότερος, απέκτησε κεντρική θέση, όταν ο Οδ. Λαμψίδης έγινε γραμματέας και κατόπι πρόεδρος της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών και επιφορτίσθηκε με την επιμέλεια της έκδοσης του περιοδικού «Αρχείον Πόντου». Και το περιοδικό αναμορφώθηκε κι ανέβηκε σε πραγματικά διεθνές επίπεδο. Απόδειξη αυτής της ακτινοβολίας του είναι ο σημαντικός αριθμός μη Ελλήνων ειδικών που υποβάλλουν τις μελέτες τους για δημοσίευση στο «Αρχείον Πόντου». Απόδειξη είναι και το ότι τα πρακτικά ενός διεθνούς συμποσίου για τον Πόντο «Μαύρη Θάλασσα», που έγινε στο Birmingham της Αγγλίας, δημοσιεύθηκαν στον 35ο τόμο του «Αρχείου Πόντου», Αθήνα 1978.
Ο καθηγητής του Birmingham, Anthony Bryer, που έχτισε ολόκληρη την καριέρα του πάνω στον Βυζαντινό Πόντο, έλεγε πως όταν αυτός άρχισε να μελετά τον μεσαιωνικό Πόντο, οι πηγές της ιστορίας του κράτους των Μεγάλων Κομνηνών ήταν κακοδημοσιευμένες και δύσχρηστες. Και ότι χάρη στο Λαμψίδη, οι ιστορικοί της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας είναι προνομιούχοι, γιατί οι πηγές που θα χρησιμοποιήσουν έγιναν και προσιτές και είναι δημοσιευμένες σύμφωνα με όλες τις απαιτήσεις της σύγχρονης επιστήμης. Ο Bryer σκεφτόταν βέβαια πρώτα απ’ όλα τη νέα έκδοση του Χρονικού του Μιχαήλ Παναρέτου, που είναι πια κλασική και απαραίτητη για όποιον θελήσει να πλησιάσει τους Μεγάλους Κομνηνούς. Σκεφτόταν όμως κι ένα πλήθος άλλες πηγές που εκδόθηκαν ή επανεκδόθηκαν και που μελετήθηκαν πάνω σε νέες βάσεις, όπως τα έργα του Ανδρέα Λιβαδηνού, του Ιωάννη Ξιφιλίνου, του Ιωάννη Ευγενικού. Σκεφτόταν τους βίους και τα θαύματα αγίων, από τους οποίους ήταν Πόντιοι, όπως ο Άγιος Ευγένιος, ο προστάτης της Τραπεζούντας, ο Νίκων ο Μετανοείτε που κατέληξε στη Σπάρτη κι άλλοι συνδέθηκαν με τον Πόντο χάρη στη δράση τους, όπως οι Αθηναίοι ιδρυτές της μονής Σουμελά, οι αδελφοί Διονύσιος και Θεοδόσιος από τα περίχωρα της Καστοριάς. Ο πρώτος ίδρυσε τη μονή Διονυσίου στο Άγιον Όρος με τη βοήθεια του Αλεξίου Γ’ του Μεγάλου Κομνηνού, ενώ ο δεύτερος ήταν την ίδια εποχή μητροπολίτης Τραπεζούντος.
Σχετικά με τις πηγές του μεσαιωνικού Ελληνισμού του Πόντου, ο Οδ. Λαμψίδης ασχολήθηκε και με συγγραφείς Βυζαντινούς που και εκτενείς είναι και σε πολλά χειρόγραφα σώζονται. Όπως το χρονικό του Εφραίμ, που γράφτηκε το 14ο αιώνα, για το οποίο μας έδωσε νέα κριτική έκδοση και λεπτομερή σχολιασμό. Για το έμμετρο χρονικό που ο Κωνσταντίνος Μανασσής έγραψε στα τέλη του 12ου αιώνα και το οποίο γνώρισε τόσο μεγάλη επιτυχία στην εποχή του και αργότερα, που σώζεται σε απειρία χειρογράφων. Ξεχωριστά αναφέρεται μια μελέτη με την οποία ο Οδ. Λαμψίδης απέδειξε για πρώτη φορά πέρα από κάθε αμφιβολία ότι ο χρονογράφος Ιωάννης Ζωναράς του 12ου αιώνα έχει αντλήσει πληροφορίες από τον Μιχαήλ Ψελλό του 11ου αι. Όσοι ασχολούνται με χρονικά του μεσαίωνα ξέρουν πόση διαίσθηση και πόση γνώση χρειάζονται για να αποδείξει κανείς κάτι τέτοιο.
Κι οι καθαρά ιστορικές εργασίες παρουσιάζουν την ίδια ευρύτητα. Η αναγραφή των δημοσιευμάτων του Οδ. Λαμψίδη μάς οδηγεί, από την ποινή της τυφλώσεως και την κυβομαντεία, θέματα σχετικά με τον ιδιωτικό βίο των Βυζαντινών, σε γενικότερα ζητήματα της ιστορίας του Ποντιακού Ελληνισμού, συνθετικές μελέτες για την Βυζαντινή Μαύρη Θάλασσα, για τα προβλήματα που θέτει η ιστορία του κράτους των Μεγάλων Κομνηνών, και για την εμπορική σημασία της Τραπεζούντας, τη σημασία του ονόματος Μέγας Κομνηνός, των συνθηκών με τις οποίες οι Τούρκοι κατέλαβαν την Τραπεζούντα το 1461 και πολλές άλλες μελέτες σχετικά με τον Ελληνισμό του Πόντου κατά την Τουρκοκρατία
Το επιστημονικό ενδιαφέρον του Οδ. Λαμψίδη για τη γλώσσα το μονοπωλεί σχεδόν η ποντιακή διάλεκτος. Βαθιά γνώστης της ελληνικής γλώσσας πραγματεύεται, με ιδιαίτερη ευστοχία, διάφορα θέματα, όπως ετυμολογικά, σημασιολογικά κ.ά. Επιπλέον αισθάνεται την ευθύνη να παρακινήσει νέους ανθρώπους να ασχοληθούν με τη μελέτη και έρευνα της ποντιακής διαλέκτου. Αυτό το κάνει με μια σειρά ενημερωτικών εργασιών που κατατοπίζουν σε θέματα προηγούμενης επιστημονικής έρευνας. Με την ευκαιρία κάποιας μελέτης του, παρέχει τη βασική διαλεκτολογική βιβλιογραφία της ποντιακής(π.χ. ΑΠ 17, 1952, 227-238), ή δίνει, συγκεντρωμένα, οδηγίες για την καταγραφή της ποντιακής, με τις οποίες καθοδηγείται κανείς για την ακριβή και με επιστημονικό τρόπο αποτύπωση της διαλέκτου (ΑΠ 24, 1961, 53-75), ή κάνει σύντομη και περιεκτική ιστόρηση της ποντιακής διαλέκτου (ΑΠ 23, 1959, 199-205, κ.ά.). Ποια ήταν τα αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας για την παρώθηση των νέων επιστημόνων ; Ο ίδιος δήλωνε : «Πολλάκις παρώτρυνα νέους φιλόλογους Ποντίους όπως ασχοληθώσιν επιστημονικώς εις μίαν τοιαύτην έρευναν, πολλάκις επροθυμοποιήθην να παράσχω αυτοίς πάσαν δυνατήν βοήθειαν. Δυστυχώς όμως ολίγοι επείσθησαν να ακολουθήσωσι την ανάντη και δυσχερή οδόν της επιστημονικής ερεύνης.»
Αρκετές εργασίες του Οδ. Λαμψίδη πραγματεύονται καθαρώς φιλολογικά θέματα: Κριτική έκδοση, κριτική κειμένου, σχολιασμός κειμένου, μετρικά σχόλια. Οι φιλόλογοι καταλαβαίνουν τη σημασία και την αξία τέτοιων ασχολιών που ανάγονται στην πεμπτουσία της φιλολογικής έρευνας και ανήκουν στις «καλές ημέρες» της φιλολογικής επιστήμης.
Μερικοί βυζαντινοί συγγραφείς είναι τυχεροί, γιατί επέσυραν το επιστημονικό ενδιαφέρον του Οδ. Λαμψίδη για το έργο τους, όπως «Ο εις Τραπεζούντα λόγος του Βησσαρίωνος», «Μιχαήλ του Παναρέτου Περί των Μεγάλων Κομνηνών», «Ιστορία της κριτικής του κειμένου και των εκδόσεων της Χρονικής Συνόψεως του Κωνσταντίνου Μανασσή», «Βατικανοί κώδικες περιέχοντες τον βίον αγίου Ιωάννου του Καλυβίτου», «Εφραίμ του Αινίου Χρονογραφία. Κείμενο-μετάφραση-σχόλια», «Άγιος Ευγένιος ο Τραπεζούντος Α’ Το μαρτύριον του Αγίου Ευγενίου υπό Ιωάννου Ξιφιλίνου, Β’ Κανών εις Άγιον Ευγένιον υπό Ιωάννου του Ευγενικού, Γ’ Ανωνύμου κανών εις Άγιον Ευγένιον εξ αθηναϊκών κωδίκων». Ξεχασμένους όρους της φιλολογικής επιστήμης μάς θυμίζει ο Οδ. Λαμψίδης με το τεράστιο έργο του: εισαγωγή, έκδοση, διορθώσεις, σχόλια, σύμμεικτα, κώδικες, χειρόγραφα, ανάγνωσις κωδίκων, κ.ά. Μέσα σε όλα αυτά ο Οδ. Λαμψίδης κινείται με εκπληκτική άνεση, που προέρχεται βασικά όχι τόσο από τη γνώση της τεχνικής, της μεθοδολογίας, όσο της γλώσσας.
Πραγματικά, η στέρεη γλωσσική κατάρτιση, σε όλες τις περιόδους της ελληνικής, δίνει στον Οδ. Λαμψίδη τη σιγουριά να προτείνει μια διόρθωση, να υποστηρίξει τη διατήρηση μιας γραφής χειρογράφου ή να κάνει τη διασάφηση κάποιου στοιχείου. Όπως : Α’ η μελέτη του «Γλωσσικά σχόλια εις μεσαιωνικά κείμενα του Πόντου» (ΑΠ 17, 1952, 227-238), όπου η άρτια γνώση της ποντιακής οδηγεί τον Οδ. Λαμψίδη να διορθώσει ένα πλήθος σφαλμάτων και εσφαλμένων αναγνώσεων στα περίφημα πια έγγραφα της Μονής Βαζελών, που έχουν εκδοθεί στα 1927 στο Λένινγκραντ. Ο ίδιος παρατηρεί: «Πλείστα γλωσσικά φαινόμενα της νυν Ποντιακής διαλέκτου θα επεξηγούντο ευχερέστερον και καλύτερον, εάν ελαμβάνοντο κατά την έρευναν υπ’ όψιν τα εν λόγω κείμενα. Η ύπαρξις των διαλεκτικών φαινομένων υπήρξεν ακριβώς ανυπέρβλητος δυσκολία δια την έκδοσιν ταύτην, της οποίας πολλά σφάλματα και παραναγνώσεις θα ηδύνατο να προλάβη η γνώσις του Ποντιακού ιδιώματος». Β’ η μελέτη του «Κροτώ – κρατώ – κρατίζω» εν τω Χρονικώ Μιχαήλ του Παναρέτου (ΑΠ 21, 1956, 226-230). Ανάμεσα στα άλλα, ασχολείται με την έκφραση «εκράτεισαν πόλεμον» του χειρογράφου του Χρονικού των Μεγάλων Κομνηνών του Μαρκιανού κώδικα. Την έκφραση αυτή ο εκδότης Σ. Λάμπρος και οι πριν απ’ αυτόν μελετητές τη διόρθωσαν σε «εκρότησαν πόλεμον». Τη γραφή του χειρογράφου αποκαθιστά ο Οδ. Λαμψίδης, πολύ σωστά: «Εν τη Ποντική διαλέκτω δεν ανευρίσκεται το ρήμα «κροτώ» ούτε και η έκρασις «κροτώ πόλεμον», η οποία ευκόλως ηδύνατο, ως προς την έννοιαν, να συμφυρθή και εν τέλει να ταυτισθή προς το «κρατώ πόλεμον». Δια τούτο είτε ο γνώστης της Ποντιακής διαλέκτου χρονικογράφος έγραψεν αυτός ούτος «εκράτησαν πόλεμον» είτε ο αντιγραφεύς του Μαρκιανού κώδικος μετέγραψε το «εκρότησαν πόλεμον» του συγγραφέως εις «εκράτεισαν πόλεμον», παρασυρθείς είτε εκ της τοπικής λαλιάς είτε εκ του πολλάκις εν τω Χρονικώ χρησιμοποιούμενου ρήματος «κρατώ».
Οι «μετρικές» εργασίες του Οδ. Λαμψίδη, που από τον ίδιο χαρακτηρίστηκαν με μετριοφροσύνη «σχόλια», αφορούν τους βυζαντινούς ιαμβογράφους Γεώργιο Πισίδη, Θεοδόσιο Διάκονο, Νικόλαο Μουζάλωνα, Κωνσταντίνο Μανασσή, χρονικογράφο Εφραίμ, Ανδρέα Λιβαδηνό και Ιωσήφ Βρυέννιο και πραγματεύονται ουσιώδη θέματα στη μετρική διαφοροποίηση της βυζαντινής από την αρχαία ποίηση. Πράγματι, διαβάζοντας τα «Σχόλια εις την ακουστικήν μετρικήν βυζαντινών στιχουργών ιαμβικού τριμέτρου» του Οδ. Λαμψίδη (ΑΠ 31, 1971, 235-340), «ο αναγνώστης δύναται να έχη προ οφθαλμών την εξέλιξιν του βυζαντινού ιαμβικού τριμέτρου από του 7ου μέχρι και του 15ου αιώνος»
Ένα άλλο χαρακτηριστικό του φιλολογικού και του γενικότερου επιστημονικού ενδιαφέροντος του Οδ. Λαμψίδη είναι η συστηματικότητα στην ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης των θεμάτων και η επιμονή του στη διεκπεραίωση της διαπραγμάτευσης αυτής. Παράδειγμα το λεξιλόγιο του Κωνσταντίνου Μανασσή στη Χρονική Σύνοψη. Ο Οδ. Λαμψίδης δίνει το 1971 στον Πλάτωνα (23, σ. 254-277) τις λέξεις της Χρονικής Σύνοψης που δεν αναγράφονται στο Λεξικό της αρχαίας ελληνικής των Liddell – Scott – Jones. Κατόπιν στα 1973, 1974 και 1975 δίνει, στον Πλάτωνα πάλι (τ. 25, σ. 19-70, τ. 26, σ. 209-222 και τ. 27, σ.51-89) τα ονόματα, ουσιαστικά και επίθετα, της Χρονικής Σύνοψης. Παράλληλα, δίνει στα Βυζαντινά το 1973 (5, σ. 186-268) τα ρήματα στο λεξιλόγιο της Χρονικής Σύνοψης. Τέλος, δίνει στην Επετηρίδα Εταιρείας Στερεοελλαδικών Μελετών το 1976-77 (6, σ. 90-98) και τα επιρρήματα. Πάνω από 200 σελίδες καθαρής φιλολογικής δουλειάς, παράδειγμα για κάθε φιλόλογο, μακροπρόθεσμου και μακρόθυμου επιστημονικού ενδιαφέροντος και συστηματικότητας.
Ο Οδ. Λαμψίδης συμμετέχει σε διάφορα συνέδρια, ελληνικά και διεθνή, κατά κανόνα με επιστημονικές ανακοινώσεις του, και προωθεί την έρευνα σε συλλογικό επίπεδο. Η γλωσσομάθειά του, άλλωστε, του επιτρέπει την άνετη συμμετοχή καθώς και τη δημοσίευση εργασιών του σε ξενόγλωσσα περιοδικά, από τα πιο έγκυρα στον τομέα αυτόν.
Πέρα από αυτά ο Οδ. Λαμψίδης τόλμησε να ξεφύγει από το αυστηρά επιστημονικό πλαίσιο εργασίας. Μπήκε στο χώρο της λογοτεχνίας και του θεάτρου, και σαν μελετητής τους. Και στους τομείς αυτούς το έργο του – δείγμα των ευρύτερων πνευματικών ανησυχιών του – υπήρξε αξιόλογο, και δεν περιορίστηκε φυσικά στο χώρο της ποντιακής. Αντίκρισε και το σημερινό άνθρωπο, με τα προβλήματα, τα ενδιαφέροντα και τις αγωνίες του.
Στην Επιτροπή Ποντιακών Μελετών ο Οδ. Λαμψίδης εργάστηκε από τη δεκαετία του 1950 μαζί με τον Αρχιμανδρίτη Άνθιμο Παπαδόπουλο, ως Γεν. Γραμματέας ο πρώτος και Πρόεδρός της ο δεύτερος, και ανύψωσαν το περιοδικό της «Αρχείον Πόντου» σε επιστημονικό περιοδικό διεθνούς κύρους. Από το 1962 υπήρξε για περισσότερο από 25 χρόνια Πρόεδρος της Ε.Π.Μ. και διευθυντής του «Αρχείου Πόντου». Κύριο μέλημά του ήταν η καταγραφή λαογραφικού και γλωσσικού υλικού καθώς και η έκδοση των πηγών για τη συγγραφή της ιστορίας του Πόντου. Έτσι στους τόμους του «Αρχείου Πόντου» καταγράφηκε πολύτιμο λαογραφικό και γλωσσικό υλικό από τους ξεριζωμένους Έλληνες Ποντίους της πρώτης γενιάς.
Το 1967 οργάνωσε επιστημονική αποστολή του τότε Γεν. Γραμματέα Σίμου Λιανίδη στη Μακεδονία και στη Θράκη για τη συλλογή λαογραφικού και γλωσσικού υλικού. Στις εκεί εγκαταστάσεις των Ποντίων καταγράφηκαν και μαγνητοφωνήθηκαν συζητήσεις και αφηγήσεις ιστορικών γεγονότων, διαλεκτικών κειμένων, εθίμων, δημοτικών τραγουδιών κ.ά.
Το 1981 οργάνωσε το Α’ Συμπόσιο Λαογραφίας, το οποίο σημείωσε απόλυτη επιτυχία. Οι ανακοινώσεις του συμποσίου περιλαμβάνονται στον 38ο τόμο του «Αρχείου Πόντου».
Ιδιαίτερη σημασία έδωσε ο Οδ. Λαμψίδης στην έκδοση ειδικών μονογραφιών περί θεμάτων του Πόντου. Για το σκοπό αυτό και παράλληλα με την έκδοση του περιοδικού «Αρχείον Πόντου» ξεκίνησε η έκδοση των Παραρτημάτων του. Σε αυτή τη σειρά ήδη είχε δημοσιευθεί «Η Ιστορική Γραμματική της Ποντικής Διαλέκτου, Αθήνα 1955» και «Το Ιστορικόν Λεξικόν της Ποντικής Διαλέκτου, Αθήνα 1958-1961», έργα και τα δύο του Άνθιμου Παπαδόπουλου. Εργασίες του Οδ. Λαμψίδη δημοσιευμένες στα Παραρτήματα του «Αρχείου Πόντου» είναι : α. Παρ/μα 7, «Ανδρέα Λιβαδηνού, Βίος και Έργα, Αθήνα 1975», β. Παρ/μα 8, «Ευρετήριον απεικονίσεων και φωτογραφιών του Πόντου και των Ελλήνων Ποντίων, Αθήνα 1977», γ. Παρ/μα 9, «Μελωδίαι δημωδών ασμάτων και χορών των Ελλήνων του Πόντου, Αθήνα 1977», δ. Παρ/μα 10, «Γύρω στο Ποντιακό Θέατρο, Υπόσταση και Ιστορία του (1922-1972), Αθήνα 1978», ε. Παρ/μα 13, «Ο εκ Πόντου Όσιος Νίκων ο Μετανοείτε, Αθήνα 1982», και στ. Παρ/μα 14, «Δημοσιεύματα περί τον Ελληνικόν Πόντον και τους Έλληνας Ποντίους, Τόμος Α’, Αθήνα 1982».
Μέγα επίτευγμα για την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών υπήρξε και η απόκτηση ιδιόκτητου χώρου. Όραμα ετών και συνεχείς προσπάθειες του Οδ. Λαμψίδη και των συνεργατών στο Δ.Σ. Το 1989 έγιναν τα εγκαίνια του τριώροφου οικοδομήματος στη Νέα Σμύρνη (Αγνώστων Μαρτύρων 73) με την επωνυμία «Στέγη Κειμηλίων του Ελληνισμού του Πόντου». Σε αυτό το χώρο στεγάζονται ήδη εκτός των γραφείων, το Μουσείο Ποντιακού Ελληνισμού, η Βιβλιοθήκη και το Αναγνωστήριο, το Αρχείο της συλλογής κειμηλίων, αίθουσες διαλέξεων και σεμιναρίων, χώροι έκθεσης και αποθήκευσης του «Αρχείου Πόντου».
Ο Οδυσσέας Λαμψίδης είναι άξιος ευγνωμοσύνης όλων των Ποντίων διότι συντέλεσε όσο κανένας άλλος στην καταγραφή, διάσωση και ανάδειξη του Ποντιακού Ελληνισμού. Έφυγε από κοντά μας στις 12 Ιουλίου 2006.
Η Χριστίνα Ρούτνερ, απόφοιτος του 1992, Διευθύντρια του Ινστιτούτου ÖSD Ελλάδας-Σχολή Μωραΐτη και υπεύθυνη του Τμήματος Γερμανικών της Σχολής Μωραΐτη, τιμήθηκε την Τετάρτη 22 Ιουλίου από την Πρέσβη της Αυστρίας στην Ελλάδα, κα Χερμίνε Πόπελερ με το χρυσό παράσημο προσφοράς της Αυστριακής Δημοκρατίας, μετά από απόφαση του Ομοσπονδιακού Προέδρου της Αυστριακής Δημοκρατίας, κ. Dr. Αλεξάντερ Βαν ντερ Μπέλεν, για την προσφορά της στον πολιτισμό και την παιδεία της Αυστρίας και την προώθησή τους στην Ελλάδα. Η τελετή πραγματοποιήθηκε σε πολύ ζεστή ατμόσφαιρα στον κήπο της πρεσβευτικής κατοικίας, παρουσία λίγων και εκλεκτών προσκεκλημένων λόγω της υγειονομικής κατάστασης στη χώρα.
Στην ομιλία της η κ. Πρέσβης αναφέρθηκε στην παιδαγωγική και πολιτιστική συμβολή της κ. Ρούτνερ στη διάδοση του αυστριακού πολιτισμού, καθιστώντας την τιμώμενη ιδανική εκπρόσωπο της αυστριακής κουλτούρας στην Ελλάδα. Τόνισε επίσης την εξαιρετική συνεργασία του Ινστιτούτου με την πρεσβεία, η οποία συμβάλλει στη διατήρηση της καλής φήμης της Αυστρίας στην Ελλάδα.
Η κ. Ρούτνερ ευχαρίστησε την Πρέσβη και τη Σχολή Μωραΐτη για την υποστήριξή τους στη δημιουργία του Ινστιτούτου ÖSD Ελλάδας, καθώς και την ομάδα της για την άριστη συνεργασία.
|
 |
Αριστερά η καΧερμίνε Πόπελερ,Πρέσβης της Αυστρίας στην Ελλάδα και δεξιά η Χριστίνα Ρούτνερ
Η ΕΡΤ δεν μας εκπλήσσει μόνον με το πλούτο του αρχείου που διαθέτει. Μας εκπλήσσει και με τις επιλογές τις στα θέματα κάποιων εκπομπών πολυ υψηλού επιπέδου. Μετά από τα δύο αφιερώματα για τις Σπέτσες είδαμε το Σάββατο (1.8.2020) ένα εξαιρετικό αφιέρωμα στο Κουκλοθέατρο στην εκπομπή “Τα Στέκια”.
Βεβαίως όταν μιλάμε για κουκλοθέατρο δεν είναι δυνατόν να λείπει και ο δικός μας Φαίδων Σοφιανός, απόφοιτος του 1970. Αλλάδεν ήταν μόνον αυτό. Είδαμε ένα παγκόσμιο ταξίδι στην ιστορία του κουκλοθέατρου. Είδαμε καταπληκτικά στιγμιότυπα από παραστάσεις. Μπαίνουμε στον πειρασμό να αντιγράψουμε το μεγαλυτερο μέρος από τα εισαγωγικά σχόλια της εκπομπής:
Οι απαρχές του κουκλοθεάτρου, μιας σύνθετης τέχνης που αψηφά την αδράνεια και αγγίζει τη μαγεία, μπορούν να αναζητηθούν στα βάθη των αιώνων.
Με πάνω από 25.000 χρόνια διαπιστωμένης παρουσίας κοντά μας, οι κούκλες, ξεκινούν τη διαδρομή τους παίζοντας το ρόλο λατρευτικών αντικειμένων σε πανάρχαιες τελετουργίες, παιδικών παιχνιδιών και βέβαια θεατρικών αντικειμένων. Θα τις συναντήσουμε στην Κίνα, στην Ιαπωνία, στην Ινδονησία, στην Αίγυπτο, στην Ελλάδα και όπου αλλού αναπτύσσεται ο ανθρώπινος πολιτισμός. Στην αρχαία Αθήνα, παραστάσεις με νευρόσπαστα, αρθρωτές κούκλες δηλαδή, γίνονται στο ίδιο θέατρο όπου παρουσιάζονται έργα του Ευριπίδη.
Ο Φασουλής, το αλλόκοσμο πλάσμα με την ανθρώπινη μορφή, ένας λαϊκός ήρωας – τρισδιάστατος ομόλογος του Καραγκιόζη, ακολουθώντας τα βήματα των Ιταλών ηρώων του κουκλοθεάτρου Fagiolino και Pulcinella, σαν γελωτοποιός και απόγονος της Commedia dell’Arte, πρωτοεμφανίζεται στη Ελλάδα τον 19ο αιώνα. Ο χαρακτήρας αυτός θα βρεθεί ακόμα στην Αγγλία με το όνομα Punch, στην Ρωσία ως Petrushka, στην Πορτογαλία ως Dom Roberto, στην Κεντρική Ευρώπη ως Kasper και σε πολλούς άλλους τόπους με διαφορετικά ονόματα, αλλά πάντα με την ίδια παιγνιώδη διάθεση.
Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο χαρισματικός Χρήστος Κονιτσιώτης, αντικαθιστά τον Φασουλή με τον ευπρεπέστερο, δικής του επινόησης «Πασχάλη» και μαζί μ’ έναν μεγάλο θίασο από ξύλινα ανδρείκελα, ανεβάζει ακόμη και έργα κλασικού ρεπερτορίου.
Τη δεκαετία του 1930 η Ελένη Θεοχάρη – Περάκη επιστρέφει στην Ελλάδα από τις σπουδές της στο Παρίσι και διδάσκει εικαστικά στην Σχολή Αηδονοπούλου, όπου ασχολείται και με το κουκλοθέατρο. Στα χρόνια της Κατοχής, μια οικεία μορφή για τα παιδιά της τραυματισμένης Ελλάδας έχει εμφανιστεί: Η κούκλα που δημιούργησε η Ελένη Θεοχάρη – Περάκη, ο καλός θείος Μπαρμπα – Μυτούσης, που μαζί με τα δύο ανιψάκια του, Κλούβιο και Σουβλίτσα, θα αγαπηθούν από πολλές γενιές παιδιών.
Στη νέα εποχή που θα ξεκινήσει με τη Μεταπολίτευση, ο αμιγώς διδακτικός χαρακτήρας, με τον οποίο ήταν συνυφασμένο το κουκλοθέατρο, θα χαθεί και στους κόλπους του πλέον, εκτός από παιδαγωγούς, θα βρούμε ανήσυχους καλλιτέχνες, που θα ασχοληθούν με σύγχρονες έννοιες, χρησιμοποιώντας νέες τεχνικές και μέσα.
Το 1975, η Ευγενία Φακίνου δημιουργεί την «Ντενεκεδούπολη», ένα πρωτοποριακό έργο, που θα συνεχίσει την επιτυχημένη πορεία του για 45 χρόνια.
Ο Δήμος και η Μπριγκίτε Σοφιανού, ξεκινάνε την ενασχόλησή τους με το κουκλοθέατρο ήδη από το 1954 στην Κωνσταντινούπολη και συνεχίζουν στην Αθήνα, μαζί με τα παιδιά τους Φαίδωνα και Ήβη. Δημιουργούν έτσι, επιτυχημένες παραγωγές με κούκλες για την ελληνική, αλλά και τη γερμανική τηλεόραση, που θα αφήσουν εποχή, όπως η «Φρουτοπία» και «Του κουτιού τα παραμύθια».
Το 1990 ιδρύεται και η Unima Hellas, το Ελληνικό Κέντρο Κουκλοθεάτρου, τμήμα της Διεθνούς Ένωσης Κούκλας, η οποία θα αποτελέσει κοινό τόπο για τους κουκλοπαίκτες και θα αποκτήσει πολύπλευρη δραστηριότητα τα τελευταία 30 χρόνια.
Κυκλοφόρησε το τεύχος του Αυγούστου της Οικονομικής Επιθεώρησης με κύριο θέμα μία συνέντευξη της Ντόρας Μπακογιάννη με τίτλο«Το ότι συνομιλώ δεν σημαίνει ότι παραδίνομαι»!
Συναντήσαμε την Ντόρα Μπακογιάννη στο γραφείο της, με την ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις να έχει «χτυπήσει κόκκινο». Η πρώην υπουργός Εξωτερικών μας μίλησε αναλυτικά για τον Ερντογάν, την τρέχουσα κρίση στις διμερείς σχέσεις, το παρελθόν αλλά και την μέλλον των ισορροπιών στην ευρύτερη περιοχή. Θεωρεί αυτονόητο ότι «στην εξωτερική πολιτική ούτε υπήρξε ούτε υπάρχει η λογική ‘δεν συνομιλώ με κάποιον’» και προτείνει μια… μετάλλαξη της στρατηγικής του Ελσίνκι, με την ΕΕ και την Τουρκία να αναζητούν ‘λύση-πακέτο’. Ξεκαθαρίζει, όμως, ότι «δεν υπάρχει κανένας ο οποίος να μπορεί εκ προοιμίου να πει ότι δεν θα υπάρξει ποτέ ανάγκη στρατιωτικής λύσης».
“Η Αθήνα εκείνα τα χρόνια, τι νομίζεις, μία κουμπότρυπα ήτανε” συνηθίζει να λέει η Ροδούλα Κούμαρη – Σταθάκη. Όλοι γνωρίζονταν μεταξύ τους, και για του λόγου το αληθές μας έστειλε μία φωτογραφία της με τον Πολύβιο Μαρσάν. Θα θυμίσουμε ότι ο Πολύβιος Μαρσάν δεν ήταν απόφοιτος. Ήταν αδελφός της αποφοίτου Έμης(Αιμιλίας) Μαρσάν, αποφοίτου του ’44, η οποία ήταν δύο χρόνια μικρότερη από την Ροδούλα.
Ο Πολύβιος Μαρσάν ήταν βιογράφος της Ελένης Παπαδάκη, της ηθοποιού που δολοφονήθηκε στα Δεκεμβριανά, αλλά έγραψε και άλλη μία βιογραφία, αυτήν της Μαρίας Κάλλας.
Στο σχολείο η Ροδούλα και η Έμη δεν κάνανε παρέα, λόγω της διαφοράς ηλικίας. Μετά όμως συνεταιριστήκανε και φτιάξανε μελίσσια. Η Έμη Μαρσάν ήταν παθιασμένη κηπουρός και ελαιοπαραγωγός και αποφάσισε με την Ροδούλα να παρακολουθήσουν μαθήματα στην Γεωργική Σχολή στο Ζηρίνειο καινα ξεκινήσουν μία επιχείρηση με δικά τους μελίσσιαστο Μάτι μαζί και με την Ελένη Καμπά της οικογενείας των οινοπαραγωγών. Τα μελίσσια ήταναρχικά δύο, που στην συνέχεια έγιναν δώδεκα, αλλά όταν η Έμη παντρέυτηκε τον Κωνσταντίνο Γούστη, ο οποίοςήταν οικονομικός σύμβουλος του Κωνσταντίνου Καραμανλή και μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας που τον συνόδευσε στις ΗΠΑ το 1961, έχασε το ενδιαφέρον της για την μελισσουργία και το εγχείρημα έμεινε στη μέση.
Να αναφέρουμε εδώ ότι ο πατέρας του Πολύβιου και της Έμης Μαρσάν ήταν βιομήχανος και συνέταιρος του Βορρέ έχοντας από κοινού την εταιρεία ΜΑΡΒΟ, ενώ ο Ίων Βορρές, ιδρυτής του Μουσείου, που απεβίωσε τον Φεβρουάριο του 2015 ήταν συνομήλικος με τα δύο κορίτσια και συγγενής του συνέταιρου της οικογένειας Μαρσάν.
Η εκπομπή “Προσωπικά” της Έλενας Κατρίτση έκανε ένα αφιέρωμα στις Σπέτσες.
Την προηγούμενη Κυριακή 19.7.2020 είχαμε την χαρά να δούμε την Νάτα Μελα και την Κυριακή 26 Ιουλίου είδαμε το Πέτρο Πετρακόπουλο, πρώην πρόεδρο του Συλλόγου, αλλά και τον Δημήτρη Ανάργυρο, καθηγητή της γυμναστικής μας, μεταξύ 1970 και 1972.
Στο επεισόδιο “Οι γυναίκες των Σπετσών” δείτε την Νάτα στο timecode 4.47 / 50.16 …
Στο επεισόδιο “Στο νησί των καπεταναίων, των ευεργετών και των ηρώων” δείτε τον Πέτρο Πετρακόπουλο και τον Δημήτρη ΑνάργυροΣτο νησί των καπεταναίων, των ευεργετών και των ηρώων” δείτε τον Πέτρο Πετρακόπουλο και τον Δημήτρη Ανάργυρο…
Ο Ιδομενέας Παπαδάκης γεννήθηκε το 1918 στη Θεσσαλονίκη. Σχολείο πήγε σε διάφορες πόλεις της Βόρειας Ελλάδας. Σπούδασε στη Φιλοσοφική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, από τη οποία αποφοίτησε το 1941.
Αρχικά εργάστηκε στη Σχολή Γουναράκη, ένα από τα πρώτα πρότυπα σχολεία της Αθήνας στα Πατήσια. Από τα πρώτα χρόνια της καριέρας του συνδέθηκε με φιλία με τον Γεώργιο Δημητράκο και άλλους από τους μετέπειτα πρωτεργάτες φιλόλογους της Γερμανικής Σχολής, στην οποία προσελήφθη το 1956. Έγινε λυκειάρχης το 1982, μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1988.
Επιμελούνταν και χρησιμοποιούσε στο μάθημά του τα τετράδια με τις σημειώσεις του, ενώ επίσης συνέγραψε και διένειμε στις τάξεις του, προσπαθώντας να προσφέρει περισσότερη και βαθύτερη γνώση, τα φυλλάδιά του για την ψυχολογία (Συνείδησις), το συντακτικό, την αρχαία ελληνική μετρική. Επίσης έγραψε αρχαιολογικές μελέτες. Υπήρξε ο οργανωτής των σχολικών εκδρομών των τελειοφοίτων τις δεκαετίες του ’50, ’60 και ’70, τις οποίες και συνόδευε, ξεναγώντας στα παιδιά τις σημαντικότερες περιοχές της πατρίδας μας. Παράλληλα οργάνωσε και συνόδευσε τις πρώτες εκδρομές μαθητών στη Γερμανία, τη δεκαετία του ’60. Λόγω πολιτικών φρονημάτων, το 1968 κινδύνευσε να απολυθεί από τη Σχολή, αλλά επανήλθε μετά από επέμβαση της γερμανικής κυβέρνησης.
Το 2000 παρασημοφορήθηκε με τον «Σταυρό της Τιμής» από τη Ο. Δ. Γερμανίας. Υπήρξε επίτιμο μέλος του ΣΑΓΣΑ. Πάντα κοντά στους αποφοίτους, έδωσε την ευκαιρία, με την αλλαγή του τότε προγράμματος, να κάνει ο ΣΑΓΣΑ την πρώτη του δυναμική δημόσια εμφάνιση στην τελετή τιμητικής αποχώρησης του Γεωργίου Δημητράκου, από την οποία είχε αρχικά αποκλεισθεί. Πάντα κοντά στα παιδιά, δεν έλειψε από καμιά απ’ τις εκδηλώσεις της Σχολής, μέχρι το βαθύ γήρας.
Πέθανε στις 23 Νοεμβρίου του 2008.
Μια από τις τελευταίες δουλειές της δημοσιογράφου – επικοινωνιολόγου Δήμητρας Κουζή (’89), το πολύ καλό ντοκιμαντέρ “Liebe mit Hindernissen – Die Geschichte der Deutschen und Griechen”, μεταδόθηκε από το κανάλι ARTE στις 30 Ιουνίου και έχει ανέβει στο σχετικό site. Η ταινία έχει ως θέμα την ιστορία της αγάπης μετ’ εμποδίων Γερμανών και Ελλήνων (γιατί Γερμανοί και Έλληνες αγαπούν και μισούν ο ένας τον άλλον;) και προέκυψε από τη συνεργασία της Δήμητρας Κουζή ως co-author με τον επίσης συγγραφέα, και σκηνοθέτη της ταινίας, Ingo Helm. Θα είναι διαθέσιμη μέχρι τις 27/09/2020…
Ολοκληρώθηκε η μετάφραση του γνωστού αστυνομικού βιβλίου της Μαρλένας Πολιτοπούλου (’68) «Η Πηνελόπη των τρένων» στα Γερμανικά. Βρίσκεται τώρα στον ιστότοπο του Edition Romiosini / CeMoG και διαβάζεται δωρεάν online ή με παραγγελία on demand.Ένα ωραίο ανάγνωσμα για αποφοίτους και φίλους Γερμανούς και γερμανομαθείς!
Ο Τίμος Δημόπουλος γεννήθηκε το 1910 Κερασίτσα Αρκαδίας, στο χωριό που δυο χρόνια αργότερα θα γεννηθεί και ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Σχολείο πήγε στην Τρίπολη και στη συνέχεια σπούδασε Αρχαιολογία, Θεολογία και Γαλλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, αλλά επέλεξε να εστιάσει στην Αρχαιολογία και στην Ιστορία των Βυζαντινών χρόνων.
Από το 1956 εργάστηκε στην Σχολή ως καθηγητής Αρχαίων Ελληνικών και το 1974 έγινε Γυμνασιάρχης. Ανήκε στις πιο συναρπαστικές προσωπικότητες που πέρασαν από τη Σχολή. Άριστος εκπαιδευτικός, γεμάτος ζωντάνια και χιούμορ, θεωρείτο ως ένας από τους καλύτερους γνώστες του αρχαίου ελληνικού τοπίου.
Στην τάξη πολύ συχνά έκανε προβολές slides από ένα αρχείο, που ο ίδιος είχε δημιουργήσει από τα ταξίδια του σε όλον τον κόσμο με την έναρξη κάθε προβολής να ξεκινά με την εντολή του «Συσκότισις!».
Οι ξεναγήσεις του σε αρχαιολογικούς χώρους εντός και εκτός Ελλάδος υπήρξαν μνημειώδεις. Ακούραστος ξεναγός και ταξιδιώτης συγκέντρωνε δίπλα του μαθητές, καθηγητές και αποφοίτους, που αποζητούσαν τη συντροφιά του, ακόμα και μετά τη συνταξιοδότησή του.
Ο Theo Schickle, καθηγητής καλλιτεχνικών στην Γερμανική Σχολή, του έφτιαξε το 1979 την προτομή του από τερρακόττα και όταν συνταξιοδοτήθηκε το 1981, οι φίλοι του από κοινού με την Γερμανική Σχολή εξέδωσαν ένα βιβλίο με τίτλο «Abseits der Touristenstroeme“, μία αγαπημένη του φράση, που τον καθοδηγούσε σε όλες του τις ξεναγήσεις.
Το 1977 παρασημοφορήθηκε από τον Πρόεδρο της Ο.Δ. της Γερμανίας με τον «Σταυρό της Τιμής» για την εν γένει προσφορά του στην ελληνογερμανική προσέγγιση.
Απεβίωσε στις 28 Ιουλίου 1998 σε γηροκομείο στο Χαλάνδρι διατηρώντας μέχρι το τέλος επαφή με μαθητές του και τάφηκε στην Κερασίτσα, όπου και κληροδότησε την βιβλιοθήκη του.
Το αρχείο του το φυλάει ως κόρην οφθαλμού η Αλίκη Μουστάκα
Ο Νίκος Κουτρουμπάς μας έστειλε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Τανέρ Ακσάμ για την Αγία Σοφία. Ο Τανέρ Ακσάμ είναι Τουρκο-γερμανός ιστορικός και κοινωνιολόγος γεννημένος το 1953 με σπουδές Είναι πολιτογραφημένος Γερμανός και έχει πάρει θέση και έχει φυλακιστεί στο παρελθόν για το θέμα των Αρμενίων και στις αρχές του χρόνου, στις 29 Ιανουαρίου 2020 ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν του απένειμε το Μετάλιο Θάρρους και Αφοσίωσης.
“Ζούμε στον 21ο αιώνα, η νοοτροπία μας είναι ακόμα εκείνη του 1453”
Συγκλονιστική συνέντευξη του Τούρκου ακαδημαϊκού και ιστορικού Τανέρ Ακσάμ, στην διαδικτυακή εφημερίδα Ahval.
“Στην πραγματικότητα το μόνο πράγμα που έπρεπε να πει κανείς για το θέμα της Αγίας Σοφίας είναι “ανάρμοστο” και “ντροπή”.
Σκέπτομαι, όμως, ότι οι συνομιλητές μου δεν διαθέτουν την πολιτιστική λεπτότητα να αντιληφθούν το νόημα αυτών των λέξεων.
Γι αυτό θα μιλήσω ανοιχτά για το θέμα και με τον τρόπο που θα τον καταλάβουν.
Αυτό που έγινε στην Αγία Σοφία είναι ένα ξεκάθαρο δείγμα βαρβαρότητας.
Αποτελεί την διακήρυξη των Τούρκων ότι είναι απολίτιστοι και καταστροφικοί.
Γιατί;
Επειδή με αυτό που έκαναν δήλωσαν σε όλο τον κόσμο ότι: “όσο κι αν ζούμε στον 21ο αιώνα διατηρούμε τη νοοτροπία του κατακτητή του 1453. Εμείς ακόμα και στον 21ο αιώνα δεν έχουμε την αγωνία να προστατεύσουμε μια παγκόσμια κληρονομιά της ανθρωπότητας”.
Δεν έχουμε αποθέματα πολιτισμού για να πάμε πάρα πέρα την πολιτιστική κληρονομιά που μας κληροδότησαν.
Δεν έχουμε να προσθέσουμε ούτε ένα λιθαράκι στην παγκόσμια κληρονομιά.
Εμείς δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε μια νέα πολιτισμική αξία.
Μπορούμε μόνο να την κατακτήσουμε, να την χαλάσουμε, να την γκρεμίσουμε και να την καταστρέψουμε.
Αυτό συνέβη με ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία της παγκόσμιας κληρονομιάς, την Αγία Σοφία, που μετατρέψαμε σε τζαμί και την κατακτήσαμε ξανά, όπως το 1453, αλλά στον 21ο αιώνα.
Αυτό που έγινε είναι μια πολιτισμική καταστροφή.
Μήπως ο Ερντογάν και ο Μπαχτσελί θα καταλάβουν τώρα τα αίτια της εξαιρετικά αρνητικής εικόνας που επικρατεί στον κόσμο έναντι των Τούρκων;
Ο Ρώσος διανοούμενος του 19ου αιώνα Nikolay Denilevski έκανε μια διάκριση μεταξύ των κοινωνιών που δημιουργούν πολιτισμό κι εκείνων που τον καταστρέφουν. Απαριθμεί με χρονολογική σειρά αυτούς που δημιούργησαν δέκα είδη πολιτισμών, Αιγύπτιοι, Κινέζοι, Ασσύριοι, Βαβυλώνιοι, Φοίνικες, Κελντανί, Ινδοί, Πέρσες, Έλληνες, Ρωμαίοι, Άραβες, Ευρωπαίοι και συνεχίζει:
Παράλληλα με αυτούς τους θετικούς πολιτισμούς υπήρξαν παράγοντες, όπως οι Ούννοι, οι Μογγόλοι και οι Τούρκοι που έλαμψαν κατά διαστήματα και μετά έσβησαν και χάθηκαν.
Όλοι αυτοί εκπλήρωσαν το καταστροφικό τους καθήκον, συνέβαλαν στο θάνατο θνησιγενών πολιτισμών και αφού διασκόρπισαν τα απομεινάρια τους επιστρέφουν στην ασημαντότητά τους και χάνονται.
Αυτούς μπορούμε να τους χαρακτηρίσουμε αρνητικούς παράγοντες της Ιστορίας.
Έχουν λεχθεί πάρα πολλά πράγματα σε βάρος των Τούρκων στη Δύση.
Όχι μόνο οι διανοούμενοι αλλά και απλοί άνθρωποι εκφράστηκαν για την καταστροφική τάση πολιτισμών των Τούρκων.
“Οι Τούρκοι ποδοπατούν σε κάθε βήμα που κάνουν στην Βαλκανική Χερσόνησο τα έργα πολιτισμού χιλιάδων χρόνων”.
“Ο Τούρκος όπου βρει δένδρο θα το κόψει”.
“Οι Τούρκοι εξαφάνισαν παντού πολιτισμούς και δεν προστάτευσαν ποτέ αυτά που βρέθηκαν στην ιδιοκτησία τους.”
“Δεν είναι με κανένα τρόπο πολιτισμένος λαός και δεν κατάφερε να σταθεί αντάξια στο επίπεδο πολιτισμού των εδαφών που κατέκτησε”.
“Δεν καρπίζει τίποτα στο έδαφος που πάτησε το πόδι Οθωμανού”.
“Ξεράθηκαν και δεν φυτρώνουν ούτε χορτάρια εκεί που πάτησαν Οθωμανοί”.
Οι Οθωμανοί δεν έκαναν τίποτα άλλο από το να καίνε, να ρημάζουν, να καταστρέφουν τα μέρη που κατέκτησαν.
Σε ορισμένες πηγές μάλιστα αναφέρεται ότι η καταστροφική μανία και η αναλγησία των Τούρκων δεν στρέφεται μόνο έναντι των ξένων.
Οι Τούρκοι αξιωματούχοι πνίγουν και σκοτώνουν βάρβαρα τους δικούς τους ανθρώπους όταν αισθανθούν την παραμικρή υποψία.
Εάν τώρα επαναληφθούν όλα αυτά θα μπορέσει ο Ερντογάν και ο Μπαχτσελί να πουν όχι δεν είναι έτσι; Κοιτάξτε σε τι χάλια οδήγησαν τη χώρα.
Καταπιέζεται, βασανίζεται και φυλακίζεται κάθε άνθρωπος που ασκεί την παραμικρή κριτική έναντι της εξουσίας.
Αυτά που καταστρέφουν δεν είναι μόνο άνθρωποι.
Τόσο η πολιτιστική κληρονομιά όσο και το φυσικό περιβάλλον εισπράττουν αρκούντως το μερίδιό τους.
Αυτό που κάνουν είναι μια φοβερή, απεριόριστη χρήση δύναμης, η οποία δεν είναι τίποτα άλλο παρά η αδηφαγία της καταστροφικής μανίας του φανατισμού.
Στην πραγματικότητα ο Ερντογάν και ο Μπαχτσελί εκπροσωπούν την παραδοσιακή βαρβαρότητα και τάση καταστροφής που έχει βαθιές ρίζες σε αυτό τον τόπο.
Σήμερα η Μικρά Ασία είναι γεμάτη με κατεστραμμένες εκκλησίες και ιερούς τόπους που χρησιμοποιούνται είτε ως στάβλοι είτε ως αποθήκες.
Το δίδυμο Ερντογάν-Μπαχτσελί (μπορείτε να προσθέσετε και τον Περιντσέκ) είναι οι εκπρόσωποι της καταστροφικής παράδοσης που έκαψε, γκρέμισε την Μικρά Ασία και δεν περιορίστηκε μόνο στον εκτοπισμό και τον αφανισμό ανθρώπων αλλά επεκτάθηκε και στην πολιτιστική κληρονομιά.
Η τουρκική μανία καταστροφής και εξόντωσης βρίσκονται στην εξουσία ως συνασπισμός Ερντογάν-Μπαχτσελί.
Για αυτό τον λόγο η αντίσταση σε αυτούς πρέπει να εκληφθεί ως αγώνας πολιτισμού για κάθε Τούρκο.
Έχει ιδιαίτερη η σημασία η κράτηση στις φυλακές του Οσμάν Καβάλα, ιδρυτή του Ιδρύματος Πολιτισμού της Ανατολίας, που θέλει να διασώσει την πολιτισμική κληρονομιά αυτού του τόπου.
Το θέμα συζήτησης είναι η δοκιμασία των Τούρκων με τον Πολιτισμό.
Στο τέλος θα κερδίσει ο Πολιτισμός.
Οι Βυζαντινοί κλείστηκαν στην Αγία Σοφία, τις τελευταίες μέρες της αυτοκρατορίας, και περίμεναν να τους σώσει ο θεός.
Το ίδιο κάνει τώρα και ο Ερντογάν, καταφεύγει στην Αγία Σοφία για να σωθεί.
Οι φτωχοί άνθρωποι που δεν μπορούν να ταΐσουν τα παιδιά τους τι θα κάνουν; Θα πάνε στον ναό να προσευχηθούν για να λύσουν τα προβλήματά τους που οφείλονται στην κακοδιαχείριση του σουλτάνου;
Πέρα από τους λεονταρισμούς και τα φτηνά πολιτικά τεχνάσματα καλά θα κάνει ο σουλτάνος να διαβάσει τι έλεγε ο Κικέρων που έζησε π.Χ.
“Τους ιερούς χώρους δεν τους αγγίζεις όχι μόνο με το χέρι αλλά ούτε με τη σκέψη”.
ZHTEITAI ΑΜΕΣΑ ΑΣΚΟΥΜΕΝΟΣ/Η ή ΝΕΟΣ/ΝΕΑ ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΜΕ ΑΡΙΣΤΗ ΓΝΩΣΗ ΤΩΝΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ
Γνωστή δικηγορική εταιρεία στην Αθήνα με κύριο αντικείμενο το Ποινικό Δίκαιο ζητάΑΜΕΣΑ ασκούμενο/η δικηγόρο ή νέο/νέα δικηγόρο με άριστη γνώση των γερμανικών.
Αποστολή βιογραφικών μόνο στο email: elpidanicole@gmail.com.
Ο Κώστας Δάσιος γεννήθηκε το 1945 και φοίτησε στην Σχολή έως το 1962 διότι ακολούθησε καριέρα στο Ναυτικό. Αν συνέχιζε θα αποφοιτούσε το 1963
Στα Μαθητολόγια της Αραχώβης αλλά και τις διηγήσεις των αποφοίτων εντοπίσαμε τρία ονόματα: Αντωνάδος, Σιμάνα και Κλεμμ φον Χόενμπεργκ.
Ο Ναπολέων Αντωνάδος αναφέρεται σε ξεχωριστό άρθρο, που περιστρέφεται γύρω από την κατάθεσή του τον Μάιο του 1945.
Ο Dieter Clemm von Hohenberg αναφέρεται στις σημειώσεις του Φωκίωνα Φωτιάδη Νεγρεπόντη, ο οποίος έγραψε σε δύο σελίδες τα ονόματα των συμμαθητών του. Ο πατέρας του, Christian Clemm von Hohenberg, φίλος του ναυάρχου Βίλελμ φον Κανάρις, έφθασε στην Ελλάδα για να αναλάβει τον συντονισμό όλων των γερμανικών δικτύων. Ο πατέρας του Christian ήταν μεγαλέμπορος και βιομήχανος στην Σμύρνη και πέθανε το 1910 και ο νεαρός Christian βρέθηκε με την έκρηξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου έφεδρος αξιωματικός του γερμανικού στρατού. Ίδρυσε μία επιχείρηση στον Πειραιά ασχολούμενος με εμπορικές εργασίες.
Επισήμως ήταν στρατιωτικός ακόλουθος, αλλά στην ουσία ήταν σταθμάρχης της γερμανικής μυστικής υπηρεσίας. Ως πρόσωπο στην προπολεμική Ελλάδα άφησε καλές εντυπώσεις προβάλλοντας το ανθρώπινο πρόσωπο του εθνικοσοσιαλισμού και ανέπτυξε κινητικότητα στην κοσμική ζωή της Αθήνας, ενώ πέριξ του εκινούντο και Έλληνες φανατικοί γερμανόφιλοι.
(πηγή: “Κατασκοπεία στην κατεχόμενη Ελλάδα” του Δημοσθένη Κούκουνα)
Ο Walter Schimana (12 Μαρτίου 1898 – 12 Σεπτεμβρίου 1948) είχε τον γιό του Benno Schimana στην τάξη των Κλεμμ φον Χόενμπεργκ, Φωκίωνα Φωτιάδη Νεγρεπόντη, Ρούντι Άλτερ, Μιχάλη Μολοκότου, Βλαντιμίρ Ουσακόφ και άλλων. Μία μοτοσυκλέτα των Ες Ες έφερνε κάθε μέρα τον νεαρό Σιμάνα. Είναι γνωστή η ιστορία που αναφέρουν πολλοί συμμαθητές και σχετίζονται με τους αδελφούς Ουσακώφ:
Και τα δύο αδέλφια είχαν ταλέντο στο σχέδιο και πιο πολύ ο Μιχαήλ, ο οποίος ζωγράφισε μία πόρτα, που έγραφε Ευρώπη, την οποία επιχειρούσε να ανοίξει ο Χίτλερ και μία αρκούδα έβαζε το πόδι της σαν εμπόδιο. Η καρικατούρα αυτή ήταν η αιτία της σύλληψης του Μιχαήλ, αφού η αρκούδα συμβόλιζε την Ρωσία, η οποία αντιστεκόταν στην εξάπλωση του Ναζισμού. Ο Βλαδίμηρος συνελήφθη στις 21.12.1943. Ο Μιχαήλ και μητέρα του Ευφροσύνη συνελήφθησαν στις 2.3.1944. Ο πατέρας τους είναι άγνωστο πότε συνελήφθη.
Είναι πιθανόν λοιπόν μέσα σε μία τάξη, όπου υπήρχαν οι γιοί των Σιμάνα και Κλεμμ φον Χόενμπεργκ, κάποιος να “κάρφωσε” τα καμώματα του Μιχαήλ Ουσακώφ. (περισσότερα…)
